W jaki sposób funkcjonujemy w społeczności, gdy postaci wyobrażonego Rejtana, Jana Pawła II, dzieci rozstrzelanych przez nazistów, Matki Boskiej odgrywają sąsiad, kolega z podstawówki, chrześniak, nauczycielka? W jaki sposób w partycypacyjnym działaniu ustalają się ramy znaczeń czasu, historii i kryteria prawdy? Jakie tożsamości reprodukujemy i aktualizujemy w tym działaniu? – to pytania jakie stawia Michał Sita w ramach wystawy „Historia Polski”.
Od 2020 roku artysta prowadzi badania antropologiczne wśród osób wystawiających widowisko „Orzeł i Krzyż” realizowane w Murowanej Goślinie. Rejestruje interakcje aktorek-wolontariuszek, aktorów-wolontariuszy z wydarzeniami, postaciami i wartościami wyobrażonej przeszłości. Stara się zrozumieć, jakie konsekwencje niesie ze sobą wskrzeszanie epizodów kanonicznych dla polskiej historii narodowej.
Obrazową inspiracją i punktem odniesienia dla twórców tego plenerowego widowiska jest malarstwo Jacka Malczewskiego, Artura Grottgera, Józefa Chełmońskiego, a zwłaszcza Jana Matejki. Zakorzenione w zbiorowej świadomości Polaków obrazy przeszłości urzeczywistniają się w performatywnym działaniu. Na plenerowej scenie niemal jednocześnie materializują się wydarzenia, symbole, przedmioty, postaci i gesty składające się na rdzeń polskiej mitologii narodowej. Wskrzeszane, ucieleśniane i wciąż od nowa odtwarzane przez zespół amatorek i amatorów.
W 2022 roku Sita grał w widowiskach z zawieszonym na szyi małym automatycznym aparatem. Co sekundę: rejestrował on realia widowiska z punktu widzenia aktora, zapisywał zdarzenia z polskiej historii widziane oczami ich uczestnika, komentował znaczenie przeszłości w partycypacyjnym działaniu.
Badania i działania artystyczne, które realizuje pozwalają zastanowić się, jak plasujemy się na linii czasu, gdy przeszłość staje się zasobem przypowieści z morałem wcielanych w życie wciąż i wciąż na nowo. Wystawa „Historia Polski” łączy te dwa wątki.
———-

– współpraca kuratorska w trakcie realizacji projektu i opracowanie kuratorskie pierwotnej wersji wystawy: Łukasz Rusznica
– aranżacja: Anna Pilawska-Sita
– partner: Instytut Antropologii i Etnologii UAM w Poznaniu
– współpraca: Archiwum Słońca, OPT Zamek Wrocław, Muzeum Narodowe w Poznaniu
– wsparcie produkcyjne: Carrara